گیاهان دارویی به عنوان منابع طبیعی با خواص درمانی شناخته شده از دیر باز در طب سنتی و داروسازی کاربرد داشته اند . این گیاهان نه تنها برای درمان بیماری ها بلکه برای بهبود سلامتی عمومی انسان ها مورد استفاده قرار میگیرد با توجه به نیاز روز افزون به محصولات طبیعی و ارگانیک پرورش گیاهان دارویی به یک کسب و کار پرسود تبدیل شده است. برای اشنایی بیشتر با اصول کاشت و کود دهی گیاهان دارویی میتوانید به مزرعه زمرد مراجعه کنید .
چراکود دهی به گیاهان دارویی اهمیت دارد
بر خلاف گیاهان زارعی که هدف اصلی ان ها افزایش عملکرد و محصول دهی است در گیاهان دارویی کیفیت ماده موثر بر اساس اکالویید فلاونوید اولیت دارد. این مواد فعال زیستی تحت تاثیر نوع کود و تغذیه گیاه هستند کود دهی اصولی به گیاهان دارویی نه تنها باعث رشد بهتر ان ها میشود بلکه نقش مهمی در افزایش کیفیت دارویی ان ها ایفا میکند .
عناصر غذایی اصلی مورد نیاز گیاهان دارویی
گیاهان برای رشد طبیعی به عناصر ماکرو و میکرو نیاز دارند مهم ترین این عناصر:
نیتروژن
برای رشد برگ و ساقه ها ضروری است
فسفر
در توسعه ریشه و افزایش گل دهی موثر است
پتاسیم
موجب افزایش مقاومت گیاه بهبود کیفیت گل و اسانس میشود
کلسیم
منیزیم و گوگرد عناصر مکمل برای استحکام بافت های گیاهی
عناصر ریزمغذی
مانند: اهن روی منگنز و مس که در واکنش های انزیمی و تولید ماده موثر نقش دارد .
تعامل در مصرف این عناصر حیاتی است چرا که مصرف بیش از حد یک عنصر میتواند جذب سایر عناصر را مختل کند یا حتی غلظت ترکیبات دارویی را کاهش دهد.
کود دهی شیمیایی برای گیاهان دارویی
کود دهی شیمیایی یکی از روش های متداول و موثردر افزایش عملکرد و کیفیت گیاهان دارویی است. گیاهان دارویی به دلیل خواص درمانی کاربرد های متنوع در صنایع داروسازی و ارایشی نیازمند مراقبت های ویژه در مراحل رشد خود هستند. کود های شیمیایی با تامین عناصر غذایی ضروری مانند نیتروژن فسفر و پتاسیم نقش مهمی در بهبود رشد گیاهان و افزایش میزان ماده موثر انها ایفا میکند.
نیتروژن به عنوان یکی از عناصر اصلی کود های شیمیایی موجب افزایش رشد برگ ها و ساقه ها میشود که در بسیاری از گیاهان دارویی قسمت های هوایی گیاه اهمیت زیادی دارند فسفر نیز باعث تقویت ریشه و افزایش مقاومت گیاه در برابر استرس های محیطی میگردد و پتاسیم نقش مهمی در تنظیم فرایند های متابولیکی و افزایش کیفیت ماده موثر دارد استفاده بهینه از کود های شیمیایی میتواند موجب افزایش راندمان تولید و کاهش زمان رشد گیاهان دارویی شود.
با این حال مصرف بی رویه کود های شیمیایی میتواند منجر به الودگی خاک و اب های زیرزمینی شده و سلا مت محیط زیست را تهدید کند بنابرین باید با توجه به نوع گیاه دارویی شرایط خاک و نیاز های تغذیه ای ان میزان و نوع کود مصرفی به دقت تنظیم شود استفاده از ازمایش خاک و توصیه های کشاورزی میتواند به مدیریت بهتر کوددهی کمک کند.
در نهایت ترکیب کود دهی شیمیایی با روش های ارگانیک و کشت پایدار میتواند بهترین نتیجه را در افزایش کیفیت کمیت گیاهان دارویی به همراه داشته باشد و موجب حفظ سلامت خاک و محیط زیست شود.
کود های نیتروژنه
شامل اوره نیترات امونیوم و سولفات امونیم هستند نیتروژن برای گیاهانی که از برگ و ساقه ان ها استفاده میشود مثل نعناع و ریحان مفید است اما در گیاهانی مثل اویشن یا اسطوخودوس نیتروژن زیاد میتواند غلظت اسانس را کاهش دهد.
کود جگوار با نیتروژن بالا موجب رشد سریع و شادابی گیاهان دارویی میشود.
کود های فسفره
سوپر فسفات و دی امونیوم فسفات نمونه ها رایج هستند این کود ها در توسعه ریشه و افزایش گل دهی نقش دارند برای گیاهانی مانند گل گاوزبون بابونه یا گل همیشه بهار بسیار مناسب اند.
کود های پتاسیمی
شامل سولفات پتاسیم و کلرید پتاسیم هستند که در افزایش کیفیت گل و اسانس ها نقش دارند برای گیاهانی مانند زعفران اسطوخودوس مفید اند کود های ریشه زا برای گیاهان اپارتمانی
کود های ارگانیک مناسب گیاهان دارویی
کود های ارگانیک برای گیاهان دارویی بسیار مناسب اند به ویژه در کشت های ارگانیک که محصول باید فاقد باقیمانده شیمیایی باشد.
کمپوست
کود حاصل از تجزیه بقایای گیاهی سرشار از مواد الی و مغذی است به بهبود بافت خاک حفظ رطوبت و فعالیت میکروبی کمک میکند .
کود دامی پوسیده
کود گاوی یا گوسفندی اگر کاملا پوسیده باشد از نظر نیتروژن و فسفر غنی است و برای گیاهان دارویی بسیار مناسب است .
ورمی کمپوست
کود حاصل از فعالیت کرم خاکی با جذب بالا تنظیم ph خاک برای گلدان ها و کشت خانگی گیاهان دارویی گزینه بسیار موثر و طبیعی است .
کود سبز
استفاده از گیاهان لگوم مانند ماش شبدر یا اسپرس به عنوان کود سبز باعث افزایش نیتروژن خاک و بهبود ساختار ان میشود .
کود های زیستی و بیولوژیک
کود های زیستی حاوی میکروارگانیسم هایی هستند که به جذب بهتر عناصر غذایی کمک کرده و فعایت بیوشیمیایی خاک را افزایش میدهد.
مایکوریزا
تقویت کننده جذب فسفر و مناسب برای گیاهان دارویی ریشه دار مانند سنبل الطیب
ریزوبیوم ازوسپیریلوم ازتوباکتر
تثبیت کننده نیتروژن مخصوصا در خاک های فقیر و گیاهان کم نیاز
استفاده از این کود ها در کشت های ارگانیک واجب است و باعث افزایش مقاومت گیاهان به تنش های محیطی و بیماری ها میشود.
نحوه و زمان مناسب کود دهی :
کودهی اصولی و زمان بندی شده نقش بسیار مهمی در رشد سالم و افزایش کیفیت گیاهان دارویی دارد.
برخلاف گیاهان زینتی گیاهان دارویی نه تنها باید از نظر ظاهری رشد خوبی داشته باشند بلکه لازم است مواد موثر مانند اسانس ها یا ترکیبات فعال در ان ها در بیشترین مقدار ممکن تولید شود برای رسیدن به این هدف کوددهی باید بر اساس نیار های تغذیه ای گیاه مرحله رشد و شرایط محیطی تنظیم شود.
معمولا اولین مرحله کوددهی پیش از کاشت و در زمان اماده سازی خاک انجام میشود در این مرحله استفاده از کود های فسفره و پتاسه برای تقویت سیستم ریشه زایی اهمیت بالایی دارد به ویژه در کاشت های گلدانی یا پارتمانی که فضای ریشه محدود است استفاده از کود های ریشه زا میتواند کمک بسیاری به استقرار گیاه در محیط جدید کند و رشد اولیه را بهبود بخشد.
کود ویگوروت خزر سم کود با ترکیبات تقویتی ریشه زایی گیاه را افزایش داده و رشد اولیه را بهبود میبخشد
نتیجه گیری
کود دهی صحیح در گیاهان دارویی یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذاری بر رشد عملکرد و کیفیت ترکیبات دارویی ان هاست استفاده متعادل از کود های شیمیایی ارگانیک و زیستی بسته به نوع گیاه مرحله رشد و شرایط اقلیمی میتواند بازدهی گیاه را به شکل چشم گیری افزایش دهد.
بدون دیدگاه